Commentaires et Références

Một câu nói đơn giản:
“Nước Nam ta mai sau này, Hay dở cũng ở chữ Quốc Ngữ”

cuả Nguyển Văn Vĩnh khuyến khích người dân Việt học viết chữ Quốc Ngữ đã đi vào hậu thế và là “chữ ký” cuả cụ tặng lại cho tương lai văn hoá dân tộc Việt Nam.

Thoáng đọc qua thì có người nói với tôi “câu nói đơn giản như vậy, có gì đâu mà tìm hiểu”, nhưng đối với tôi, là người để lên mạng, tôi muốn cống hiến cho người đọc thấy cái phong phú cuả chữ Quốc Ngữ qua câu nói bất hủ, ngắn gọn này.
Nếu chỉ bớt đi một chữ thôi thì sẽ không còn ý nghiã gì nưã.
Cũng có người cho là tiếng Việt “nghèo nàn” vì một chữ không đủ định nghĩa rõ rệt ý muốn nói

Cô Hoà Mỹ cuả tôi là người khởi đầu giúp gợi cho tôi ý kiến làm lên trang này.
Dưới đây là những tham khảo và lời bàn tôi đã thu lượm được.

Mục đích cuả tôi, để lên mạng câu nói này bằng tiếng Pháp và Anh là để cho những thế hệ con em chúng ta sinh trưởng ở nước ngoài hiểu rõ và không quên câu nói đơn giản này đã được phát biểu vào thời đại mà:
1- Lúc nước Việt chưa công nhận chữ Quốc Ngữ hiện nay chúng ta đang dùng là chữ viết cuả dân tộc mình. (Chữ Quốc Ngữ chỉ được công nhận và được dùng trong các văn bằng và dạy trong trường học sau nghị định năm 1919 mà thôi)
2- Người dân Việt mù chữ hơn 90% và
3- Nước bây giờ gọi là Việt Nam đã có ít nhất là 6 tên gọi khác nhau vào khoảng thời điểm đó.

Một ý mưòi cách nói, cách viết khác nhau.
Một quyển sách mười người đọc, mười cách hiểu khác nhau.

Câu nói này đã được dịch ra tiếng Pháp ít nhất là 5 cách khác nhau, và theo tôi câu cuả ông Nguyễn Tiến Lãng, Nicole Louis-Hénard và cuả Giáo Sư Tiến Sỹ Emmanuelle Affidi là gần ý cuả cụ nhất, và lời giải thích cuả Giáo Sư Tiến Sỹ Christopher Goscha đã hiểu tận tường hai ý cuả cụ muốn phát biểu qua một câu thật ngắn gọn này.

Ông Delmas thay mặt cho hội Nhân Quyền trong điếu văn 1936:
“L'avenir de notre pays, dit-il (il= Mr. Vinh) en une formule lapidaire, dépend de l’avenir de notre langue”

Riêng ba chữ “Nước Nam ta” (xem bài viết tiếng tiếng Pháp cuả Giáo Sư Tiến Sỹ Emmanuelle Affidi va tiếng Anh “Việt Nam or Indochina?” trang 6 đến trang 9 dưới đây và lời bàn cuả Giáo Sư Tiến Sỹ Christopher Goscha), nước Việt ở thời điểm đó đã lấy những tên:
An-Nam; Đại Việt; Đại Nam; Nam Việt; Nhà Nam; Nước Nam; Việt Nam; Đông Kinh; Đông Dương
Nam trong “Nước Nam ta” cũng có nghiã là nước Việt ở phiá Nam cuả nước Tàu.

Dịch “dépend” là tùy vào, không chính sác cho lắm.
Cụ không nói “tùy vào” hay “sử dụng” mà chỉ nói “ở chữ Quốc Ngữ” (demeurer, reside; exact reflet; it is the exact image; it is itself; it is in it; it is it).

Nguyễn Hồng Phúc ______________